فرمالین

فرمالین (فرمالدهید) چیست؟

فرمالین Formaldehyde ترکیبی شیمیایی با فرمول شیمیایی CH2O و شامل متانول، هیدروژن، اکسیژن و مقداری مس و آلومینیوم می باشد. این ترکیب با اسامی فرمالدهید ، فرمالدئید ، متیل آلدهید ، متیلن گلیکول و متیلن اکسید هم شناخته می شود. این ترکیب به صورت محلول در آب و یا در فاز گاز در بازار موجود است. این ترکیب شیمیایی بوی بسیار تندی دارد که در آتش سوزی بسیاری از جنگل ها و دود خودروها و یا حتی دود سیگار یافت می شود.

به طور کلی فرمالین به شکل محلول در آب و فرمالدهید که نام دیگر آن است، به شکل گاز می باشد. این ترکیب شیمیایی دارای مولکول های مثلثی شکل می باشد و در صنایع و مشاغل به عنوان کوچکترین آلدهید بکار می رود. فرمالدئید دارای فرمول CH₂O است و کاربرد های گسترده ای بخش های صنعتی ، تولیدی و پزشکی دارد.

موارد مصرف و کاربرد فرمالین

کاربرد فرمالدهید در صنعت رنگ سازی

فرمالدئید ماده اولیه تولید الکل های چند منظوره مثل پنتا اریتریتول است که در تولید رنگ ها بکار می رود. دیگر مشتقات فرمالدئید از قبیل متیلن دی فنیل دی ایزوسیانات هم ماده مهمی در تولید رنگ ها و فوم های پلی اورتان، و هگزامین هستند.

کاربرد فرمالین در تولید چسب و پلیمری

از واکنش دادن فرمالدهید با فنل، کود اوره یا ملامین ، ترکیباتی به نام رزین فنل فرمالدئید سخت ترموست، رزین اوره فرمالدئید و رزین ملامین به دست می آید که این پلیمرها ، چسب های دائمی هستند که در تولید تخته سه لا و کف پوش استفاده می شوند. بیش از نیمی از کل فرمالدیید تولیدی در جهان برای تولید رزین های فرمالدئید بکار می رود.

کاربرد فرمالدئید در تولید محصولات بهداشتی

بسیاری از کارخانجات تولید محصولات بهداشتی از فرمالدیید، برای ساخت انواع مواد ضدعفونی کننده، مایع ظرفشویی و … استفاده می کنند. همچنین از این ماده شیمیایی نگهدارنده در تولید صابون ها و شامپوها استفاده می شود.

کاربرد فرمالدئید برای ساخت MDF

فرمالین ماده مهمی در تولید ورق های ام‌دی‌اف است. ورق MDF برای ساخت کابینت ، کمد و دیوارپوش استفاده می شود.

کاربرد فرمالدئید در موارد بهداشتی و درمانی

محلول آبی فرمالین خاصیت ضد عفونی کننده دارد و می تواند باکتری ها ، قارچ ها و هاگ آنها را نابود کند. فرمالدهید یک افزودنی در تولید واکسن برای غیرفعال کردن سموم و عوامل بیماری زا است. ترکیبات فرمالدئید در محصولات آرایشی و بهداشتی بکار می رود.

برخی ترکیبات فرمالدهید برای تولید داروهای ضد انگل استفاده می شود. فرمالدئید همچنین یک عامل ضد میکروبی موثر برای ضدعفونی و میکروب کشی خوراک حیوانات است.

فرمالدئید ماده مهمی است که برای حفظ بافت یا سلول ها بکار می رود. در آزمایش‌های ژنومیک هم مورد استفاده قرار می‌گیرد بطوری که پروتئین‌های متصل به DNA را به کروموزوم متصل می‌شوند تا ژن‌ ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند.

مزایای فرمالین و یا فرمالدهید

فرمالدئید یک ماده بسیار پر مصرف در امور آزمایشگاهی است و کاربرد های زیادی در موارد پزشکی و بالینی دارد. همچنین نسبت به بسیاری از مواد آزمایشگاهی و شیمیایی ، قیمت ارزان تری دارد. فرمالین توانایی فوق العاده ای در از بین بردن باکتری ، قارچ ها و عوامل بیماری زا دارد.

یکی دیگر از مزایای استفاده از فرمالدهید ، کاربرد آسان آن می باشد. همچنین می توان آن را با مواد ضدعفونی کننده دیگری نظیر پرمنگنات پتاسیم مخلوط کرد تا ویژگی های دیگری هم از آن دریافت کنیم. برای ضدعفونی می توان از هر دو نوع مایع و گاز فرمالین استفاده نمود.

خطرات استفاده از این ماده شیمیایی

هر ماده شیمیایی در کنار مزایایی که دارد ، معایبی را نیز شامل می شود که برخی از معایب فرمالدئید به شرح زیر است:

عدم تماس با پوست، حلق، بینی: بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند که فرمالدهید سرطان زا می باشد و در اثر تماس با پوست، حلق و یا بینی، خطر ابتلاء به انواع سرطان را افزایش می دهد. به همین دلیل توصیه می شود در هنگام استفاده از این ماده شیمیایی از ماسک و یا دستکش های مخصوص استفاده کنید.

فرمالدهید را استنشاق نکنید : مولکول های سبک فرمالین می تواند از طریق استنشاق ، جذب سلول های خون شود. این امر به سلول های خونی و همچنین ریه ها آسیبی وارد می کند. گفتنی است که ورود این ماده شیمیایی در بدن سبب ایجاد اسید فرمیک می شود. فرمالین ممکن است پروتئین های بدن را تغییر دهد، به سلول های خونی آسیب وارد نماید، با ایجاد حساسیت سبب سوزش چشم ها شود و یا افراد را دچار حالت تهوع و مشکلات گوارشی کند.

عدم سازگاری طولانی مدت با محصولات کشاورزی : فرمالدئید خاصیت ویژه ای دارد که به آرامی نیتروژن را رها می کند. این خاصیت برای رشد گیاهان ضروری است و امکان جوانه زنی سریعتر و در نتیجه رشد بیشتر در محصولات را ایجاد می نماید. به همین خاطر از فرمالین برای تولید بسیاری از کود های کشاورزی استفاده می شود. اما باید توجه داشت که این ماده با محیط زیست رابطه خوبی ندارد و باید به میزان لازم آن را بکار برد زیرا برخی از کشاورزان از فرمالدئید برای از بین بردن آفات محصولات کشاورزی استفاده می کنند.

شرایط نگهداری فرمالدهید

فرمالین را باید در شرایط خاصی نگهداری کرد. نگهداری آن در مکان های خنک اهمیت زیادی دارد چون فرمالدیید قابل اشتعال است. افراد نیز باید در محل نگهداری این ماده، از مصرف دخانیات خودداری کنند و یا وسایل اشتعال زا را در کنار آن قرار ندهند.

استفاده از فرمالدهید باید در مکان های تهویه دار صورت گیرد. بخارات ناشی از آن برای سیستم تنفسی بسیار خطرناک است و غلظت بالای آن ، احتمال بروز سرطان ریه را افزایش می دهد.

دیگر مورد ایمنی که باید در مورد فرمالدئید رعایت شود ، عدم ترکیب این ماده شیمیایی با جوهر نمک (جرمگیر) و مواد اکسید کننده قوی است. برخی اوقات فرمالدهید با بسیاری از مواد شیمیایی واکنش شدید نشان می دهد. یکی از این مواد جوهر نمک است. به همین دلیل نباید آنها را با یکدیگر مخلوط کرد.