آهک از حرارت دادن چه ماده ای بدست می آید (علوم هفتم)

در درس علوم با سوالات مختلفی در مورد آهک مواجه می شویم از جمله اینکه آهک از حرارت دادن چه ماده ای بدست می آید؟ آهک از چی درست میشه؟ آهک چه نوع سنگی است؟ و آهک چگونه ساخته می شود؟ برای پاسخ به این سوالات با ما همراه باشید. آهک یک سنگ معدنی است که در طبیعت و در معادن سنگ وجود دارد. سنگ آهک موجود در پوسته کره زمین ، در دسته سنگ های کربنات کلسیم با فرمول شیمیایی CaCO3 قرار دارد و می توان از آن به شکل خام یا پخته شده استفاده نمود.

اما آهک از چی درست میشه ؟ آهک نوعی سنگ رسوبی کلسیمی است که بر اثر انباشته شدن بقایای موجودات زنده دریایی در کف دریاها و اقیانوس ها بوجود می آید. بدن موجوداتی مانند پلانگتون ، مرجان و سخت پوستان از درصد بالایی کلسیم ساخته شده است. سنگ آهک در مدت میلیون ها سال از رسوب این مواد تشکیل گردیده است. آهک به صورت خام یا حرارت دیده قابل مصرف می باشد.

آهک از حرارت دادن چه ماده ای بدست می آید؟ آهک خالص از حرارت دادن سنگ آهک یا همان سنگ کربنات کلسیم بدست می آید. کربنات کلسیم با فرمول CaCO3 حاوی یون کربنات CO3 است و ناخالصی های مختلفی دارد. به همین دلیل ، آن را در دمای بسیار زیاد هزار درجه سانتی گراد و در کوره های خاصی که به نام کوره آهکپزی معروف هستند ، حرارت می دهیم. زمانی که این حرارت زیاد به کربنات کلسیم اعمال می شود ، گاز دی اکسید کربن با فرمول CO2 که در این سنگ گرفتار شده است ، آزاد می شود و فرمول شیمیایی آهک به اکسید کلسیم به صورت CaO  تغییر می کند. این ماده همان آهک خالصی است. فرایند حرارت دهی یا پخت را می توان در انواع کوره های آهک پزی انجام داد. در گذشته کوره های سنتی به صورت چاه حفر شده در زمین بودند که پخت سنگ های داخل آن چندین روز زمان می برد. امروزه از کوره های آهک پزی مدرن استفاده می نماییم که از تجهیزات صنعتی تولید شده اند و در مدت چندین ساعت می توانند با حرارت دادن ، اهک تولید کنند.

حرارت دادن آهک به منظور خالص سازی آن و جدا کردن مواد ناخواسته مانند آهن ، منگنز ، الومینیوم و گاز کربنیک است. آهک حرارت داده شده به نام آهک پخته شده یا آهک زنده هم معروف است. تولید آهک پخته از انواع سنگ آهک یعنی سنگ اهک معمولی یا همان کربنات کلسیم و سنگ آهک دولومیتی با فرمول شیمیایی کربنات کلسیم منیزیم انجام می شود. آهک دولومیتی خلوص کمتری دارد و آهک تولید شده از حرارت دادن آن دارای کیفیت ضعیف تری است.

 

آیا آهک فقط از حرارت دادن سنگ بدست می آید؟

توجه داشته باشید که سنگ آهک خام موجود در طبیعت هم آهک محسوب می شود اما خلوص و کیفیت آن نسبت به آهک حرارت داده شده کمتر است. نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این که آهکی که از حرارت دادن سنگ به دست می آید ، بسیار فعال است و اگر با آب ترکیب شود ، گرمای زیادی ایجاد کرده و واکنش شیمیایی بوجود می آورد. آهک زنده در ترکیب با آب به آهک هیدراته یا آهک شکفته شده تبدیل می شود. زیرا آب موجب این تغییر شیمیایی شده و در حین واکنش شیمیایی ، حالتی شبیه به شکفته شده انجام می دهد. آهک هیدراته هم نوع دیگری از آهک محسوب می شود که کاربرد های زیادی دارد.