اکسید کلسیم چیست؟
اکسید کلسیم یا کلسیم اکساید Calcium Oxide که به اختصار دارای فرمول ساختاری CaO می باشد ، حالت خالص آهک است. با توجه به اینکه در طبیعت اهک به صورت کاملا خالص یافت نمی شود ، باید آهک استخراج شده از معادن را در کوره های خاصی تحت حرارت بسیار شدید قرار داد تا کلیه ناخالصی های آن تجزیه شده و جداسازی شود به همین دلیل آهک خالص را با نام آهک پخته شده نیز می نامند. در نتیجه آهک پخته یا آهک زنده همان اکسید کلسیم می باشد. کلسیم اکسید ماده ای ارزان قیمت ، سفید رنگ و جامدی کلوخه ای شکل می باشد و از نظر شیمیایی کاملا ناپایدار است.
روش تولید اکسید کلسیم چگونه است
برای تولید اکسید کلسیم باید از روش تجزیه حرارتی سنگ آهکی یا سنگ کربنات کلسیم استفاده نمود. برای این منظور باید کانی های استخراج شده از معدن به صورت سنگ و یا کوبیده شده در کوره آهک پزی قرار گرفته و در دمایی بیش از ۱۵۱۷ درجه فارنهایت در معرض حرارت قرار گیرد. هر چه مدت زمان پخت بیشتر باشد ، آهک زنده تولید شده دارای کیفیت بهتری خواهد بود. این فرایند با نام کلسینه کردن یا آهک پزی مشهور است و به منظور آزاد سازی مولکول های گاز کربنیک از سنگ کربنات کلسیم انجام می شود و معادله آن به صورت زیر است:
CaCO3 → CaO + CO2
اکسید کلسیم ماده ای کاملا ناپایدار است و در صورتی که مدت زمانی طولانی در معرض هوا قرار گیرد ، با جذب گاز دی اکسید کربن موجود در هوا ، دوباره تبدیل به کربنات کلسیم می شود. این فرایند با نام “چرخه آهک” شناخته می شود. اکسید کلسیم ماده ای بسیار پر کاربرد بوده و سالیانه در سطح جهانی در حدود ۲۸۳ میلیون تن از آن تولید می شود که کشورهای چین و آمریکا بزرگ ترین تولید کنندگان آن هستند. کشور ما نیز دارای معادن بسیار زیاد آهک و کربنات کلسیم بوده و حجم زیادی اکسید کلسیم یا همان آهک زنده در ایران به تولید می رسد.
واکنش اکسید کلسیم با آب
همان طور که گفته شد ، اکسید کلسیم ترکیبی بسیار ناپایدار بوده و چنانچه با آب تماس پیدا کند ، آن را جذب نموده و اصطلاحا شکفته یا هیدراته می شود. جذب آب سبب می شود تا کلسیم اکسید اقدام به جذب یون هیدروکسید نموده و تبدیل به هیدروکسید کلسیم یا همان آهک هیدراته شود. هیدروکسید کلسیم حالت پودری آهک بوده و ماده پایداری است به صورتی که قادر به جذب رطوبت یا گاز کربنیک محیط نیست.