کاستیک سودا با نام علمی سدیم هیدروکسید نوعی ماده شیمیایی قلیایی و پر کاربرد با ظاهری مایع یا جامد است که موارد مصرف صنعتی و غیر صنعتی متعددی دارد. کاستیک سودا به روش الکترولیز محلول کلرید سدیم یا همان آب نمک قابل تولید می باشد. سدیم هیدروکسید به صورت مایع و با خلوص ۳۰ تا ۵۰ درصد تولید می گردد به همین علت آن را سود مایع می نامند. البته می توان با حذف آب و رطوبت موجود در آن ، خلوص محصول را تا ۹۹ درصد نیز بالا برد که در این صورت ، کاستیک سودا جامد یا سود پرک نامیده می شود.
سود مایع یک ماده شیمیایی سوزاننده و بسیار قلیایی است که باید در زمان استفاده از آن مراقب پوست بدن ، فلزات و مواد حساس دیگری باشیم. به همین دلیل برای حمل و نقل و یا انبار داری سود مایع باید از مواد خاص و غیر واکنش دهنده برای ساخت دیواره مخازن استفاده نمود. البته روش راحت تر انتقال و انبارداری سدیم هیدروکسید این است که با حذف مایعات موجود در آن و افزایش خلوص ، نوع جامد یا همان سود پرک یا سود گرانول را تولید نماییم. این ماده غلظت بالایی داشته و می توان آن را به راحتی داخل کیسه های دوجداره بسته بندی کرده و برای مدت زمان طولانی نگهداری نمود.
بازار سود مایع و سود پرک
مارکت این ماده بسیار گسترده است زیرا در تولید اکثر محصولات مصرفی ، کاربرد مستقیم یا غیر مستقیمی دارد. سالیانه میلیون ها تن از آن در سر تا سر جهان ، از جنوب شرقی آسیا گرفته تا آمریکای شمالی تولید می شود. اکثر کشور های خاورمیانه از جمله ایران هم اقدام به تولید این محصول می نمایند. البته بازار فروش سود پرک و سود مایع هم مانند دیگر مواد شیمیایی ، در دوران شیوع ویروس کرونا از سال ۲۰۱۹ به بعد تحت تاثیر قرار گرفته و با رکود نسبی مواجه شده است.
بازار فروش سود مایع و سود پرک متفاوت هستند زیرا برخی مصرف کنندگان نوع مایع آن را در پروسه تولید خود به کار می برند و برخی نیاز به سود پرک دارند. در کشور ما ، خرید سود مایع از طریق بورس کالا انجام می شود و قیمتی مشخص و رسمی دارد. اما خرید سود پرک به اینگونه نبوده و قیمت آن توسط تولید کنندگان این محصول مشخص می گردد.
کاربرد سود پرک و سود مایع در صنایع
اهمیت کاستیک سودا به دلیل ویژگی قوی قلیایی آن و قدرت سوزانندگی بالا است. همچنین این ماده انحلال پذیری زیادی در آب داشته و به هر میزان حل می شود که در نتیجه آن را به عنوان یک ماده اولیه مناسب محسوب می نماید. بعضی از ویژگی های منحصر به فرد این ماده به شرح زیر است:
- پی اچ بسیار بالا و قدرت بازی شدید
- انحلال پذیری زیاد در آب و مایعات
- قدرت میکروب کشی و قارچ کشی زیاد
- عدم تولید مواد ناخواسته نظیر گاز کربنیک و کربنات های نامحلول
تولید مواد شیمیایی
شاید حدود نیمی از سود مایع تولید شده در بخش صنایع شیمیایی به مصرف برسد. خرید سود مایع و جامد در این بخش به منظور تولید محصولات شیمیایی مختلف نظیر ترکیبات سدیمی و مواد قلیایی است.
تولید کاغذ
مهم ترین زمینه مصرف کاستیک سودا در کاغذ سازی می باشد. محلول سود مایع برای رنگ بری از کاغذ های ضایعاتی و نیز جداسازی ترکیبات لیگنیتی در تولید خمیر کاغذ بکار می رود.
تولید آلومینیوم
در صنعت تصفیه آلومینیوم ، از محلول سود پرک به عنوان یک ماده قلیایی قوی برای حل کردن سنگ معدنی بوکسیت و آلومینا (اکسید آلومینیوم) استفاده می کنند. این ماده در آبکاری فلز نیز قابل مصرف است.
تولید ریون ، سلولوز و سلفون
سدیم هیدروکسید به عنوان یک ماده انحلالی ، نقش مهمی در تولید الیاف با روش ویسکوز دارد. در این صنعت ، محلول تهیه شده از سود مایع برای قلیایی کردن سلولز بکار می رود. در مراحل بعدی الیاف ریون و فیلم سلفون استخراج می گردد.
صنایع پتروشیمی و سوخت های فسیلی
مقادیر قابل توجهی از کربن و گوگرد موجود در کره زمین ، در لایه های زیرین و در سوخت های فسیلی نظیر نفت و ذغال سنگ ذخیره شده است که در اثر سوزاندن این فراورده ها در صنایع پتروشیمی و دیگر صنایع تولیدی ، گاز های سمی کربنی و سولفوری در جو زمین آزاد خواهد شد. با استفاده از سود مایع و می توان فیلتر هایی را تهیه نموده و در دودکش صنایع تعبیه کرد که قادر هستند گاز های سمی را جذب و تجزیه نموده و از ورود آنها به جو زمین جلوگیری نمایند.
مصرف بجای کربنات سدیم (سود اش)
کربنات سدیم یکی از مواد مهم مصرفی در تولید پودر های شوینده و مواد سختی گیر آب است. اما قیمت بالایی دارد و یه همین دلیل می توان از سود پرک به جای ماده کربنات سدیم استفاده نمود.
تصفیه آب آشامیدنی
آب تصفیه نشده حاوی مقادیر زیادی آلودگی و مواد اسیدی است. به همین خاطر تصفیه خانه های شهری با خرید سود پرک و مایع ، اقدام به اسید زدایی آب نموده و از رشد میکروب ها ، قارچ ها و جلبک ها در مخازن خود جلوگیری می نمایند.
خنثی سازی اسید
به دلیل قلیایی بودن کاستیک سودا ، از آن برای اسید زدایی محیط استفاده می شود. کاربرد این ماده جهت خنثی سازی اسید ها در صنایع و مشاغل گوناگونی نظیر کشاورزی ، تصفیه آب آشامیدنی و فاضلاب کارخانجات ، تولید مواد شیمیایی و … است.
کیفیت سود مایع و سود پرک و تولید کنندگان آن
مهم ترین تولید کننده سود مایع ۵۰ درصد در ایران ، مجتمع پتروشیمی اروند است که در حدود ۹۰ درصد نیاز داخلی به این محصول را تامین می نماید. فروش سود مایع اروند از طریق بورس کالا انجام شده و حمل آن در پارت های ۲۵ هزار لیتری انجام می شود. تولید سود پرک ۹۸ درصد توسط تولید کنندگان بخش خصوصی انجام شده و قیمت محصول نیز توسط آنها تعیین می گردد. برای خرید سود مایع و سود پرک با بخش بازرگانی سینا تولید تماس حاصل نمایید.
