تاثیر کربنات کلسیم در درمان بیماری ها
بیماری گاستریت یا ورم معده در اثر عدم تعادل میان فاکتور های محافظتی نظیر مخاط معده ، بی کربنات و ترشحات پروستاگلاندین ، با یک عامل مهاجم مثل اسید هیدروکلریک (اسید معده) ، پپسین (نوعی آنزیم گوارشی) و هلیوباکترپیلوری (میکروب معده) ایجاد می شود. عملکرد مواد آنتی اسید نظیر قرص کربنات کلسیم از طریق ترمیم بالانس اسیدی ، تضعیف فعالیت آنزیم های گوارشی ، کاهش بی کربنات و ترشح پروستاگلاندین است.
کاربرد و بیوشیمی
کربنات کلسیم دارای ظرفیت خنثی سازی اسید به میزان ۵۸mEq بر ۱۵ میلی لیتر است و زمانی که در مواد غذایی مصرف می شود از طریق افزایش مستقیم کلسیم در بدن عمل می کند. کربنات کلسیم نمک کربنیک کسیم با فرمول CaCO3 است. کلسیم کربنات از نظر مصارف درمانی دارای کاربرد های زیر است:
– به عنوان یک بافر فسفات در بیماران تحت درمان همودیالیز
– به عنوان مکمل کلسیمی برای جلوگیری و درمان بیماری پوکی استخوان
– یک ضد اسید و مسکن موقتی در گاستریت هاپر اسیدی که موجب سوء هاضمه و سوزش قلب
حداکثر میزان جذب روزانه کلسیم در حدود ۵۰۰ میلی گرم یا کمتر از طریق مواد غذایی است. به همین علت قرص کربنات کلسیم ۵۰۰ میلی گرمی رایج ترین منبع تامین کلسیم برای افراد است. البته میزان دقیق جذب کلسیم در بدن بستگی به میزان اسیدیته روده ها و مواد غذایی مصرف شده دارد. مقادیر اضافی آن نیز از طریق مدفوع از بدن دفع می گردد.
بخشی از کلسیم تصفیه شده توسط کلیه ها به وسیله اندام های بدن نظیر غده های مجرا و پروگزیمال و دیستال مجددا جذب می شود. کلسیم به سرعت بوسیله بافت های استخوانی و اسکلتی جذب شده و توسط مایعات خارج از سلولی در بدن توزیع می گردد. استخوان ها حاوی ۹۹ درصد کلسیم بدن هستند و یک درصد باقی مانده هم تقریبا به صورت مساوی در مایعات درون سلول ها و مایعات بیرون سلول ها تقسیم می شود.
بهترین میزان جذب قرص کربنات کلسیم زمانی اتفاق می افتد که یک شخص به میزان ۵۰۰ میلی گرم از آن را در یک وعده دریافت کند. بنابراین اگر کسی نیاز به ۱۰۰۰ میلی گرم کلسیم در روز داشته باشد ، بهتر است آن را به دو وعده تقسیم نماید. میزان کلسیم جذب شده از کربنات کلسیم معمولا حدود ۱۰ درصد است. در یک تحقیق مشخص شد ، بسته به میزان گاستریت و ورم معده با دریافت دوز ۲ گرمی قرص کربنات کلسیم ، در افرادی با معده هایپر اسیدی در حدود بین ۰ تا ۲ درصد ، افراد نرمال و سالم در حدود ۹ تا ۱۶ درصد و در بیماران دارای زخم معده در حدود ۱۱ تا ۳۷ درصد کلسیم جذب شده است.
مکانیز عملکرد
کربنات کلسیم یک نمک قلیایی غیر ارگانیک است که برای خنثی سازی اسید هیدروکلریک (اسید معده) در بیماران دارای مشکل گاستریت معده تجویز می شود. این دارو همچنین با افزایش سطح پی اچ می تواند ترشح پپسین را مهار کند. تاثیر محافظتی این ماده ممکن است در اثر افزایش یون بی کربنات HCO3- و پروستاگلاندین ها باشد. خنثی سازی اسید هیدروکلریک سبب ایجاد کلرید کلسیم ، دی اکسید کربن و آب می شود که تقریبا ۹۰ درصد کلرید کلسیم به نمک کلسیمی نامحلول مثل کربنات کلسیم و فسفات کلسیم تبدیل می گردد.
منبع
Calcium carbonate – NCBI homepage U.S. National Library of Medicine National Center for Biotechnology Information
