سود مایع سوز آور یا همان کاستیک سودا ماده شیمیایی بسیار مهمی با خواص سوزاننده ، چربی بر ، قلیایی ، خنثی کننده اسید و … است که در موارد مختلفی همچون صنایع نفت و پتروشیمی ، تصفیه آب ، تولید کاغذ و تولید صابون مصرف می شود. روش های گوناگونی برای تولید سود مایع سوزآور وجود دارد که برخی صنعتی و برخی آزمایشگاهی هستند. روش های نوین تولید کاستیک سودا موجب تولید سود مایع با کیفیت بهتر و خلوص بالاتری می شود. در این مطلب چند روش نوین تولید سود مایع معرفی می شود.
تولید سود مایع به روش سلول جیوه
این روش تولید سود مایع بر اساس الکترولیز و مبتنی بر قطب های مثبت و منفی است. برای این منظور نیاز به یک لوله استیل عریض و بسیار بلند است که یک لایه نازک جیوه در آن نقش کاتد را دارد. برای قطب آنود نیز از تیتانیوم استفاده می شود. ماده اولیه تولید سود مایع ، نمک است که به منظور جاری شدن آن در لوله استیل ، به صورت آب نمک غلیظ تولید می گردد. الکترولیز آب نمک توسط فلز جیوه و تیتانیوم باعث جدایی گاز کلر شده و در نتیجه سدیم آزاد می شود. سدیم آزاد شده در اطراف جیوه جمع می شود در نتیجه این متد را تولید سود مایع به روش سلول جیوه می نامند. البته به دلیل اختلاط جیوه با سدیم ، با استفاده از گرافیت و آب سرد ، سود مایع با خلوص ۵۰ درصد تولید می شود.
تولید سود مایع به روش دیافراگم (دیاگرام)
اصلی ترین روش تولید سود مایع در کارخانجات تولیدی که می توان بیشترین میزان کاستیک سودا را با اقتصادی ترین هزینه تولید نمود روش دیافراگم است. در این روش سود مایع ۵۰ درصد در سلول های الکترولیز به دست می آید. برای این منظور از چندین روش تبخیر برای کاهش میزان رطوبت و افزایش خلوص کاستیک سودا استفاده می شود. از ویژگی های مثبت روش دیافراگم این است که نمک اضافی ته نشین و فیلتر شده و می توان آن را دوباره مورد استفاده قرار داد. البته با وجود میزان بالای تولید سود مایع در روش دیاگرام ، در این متد پایین ترین کیفیت سود مایع به دست می آید زیرا در تولید کاستیک سودا به این روش ، مقادیری کلرات ، سولفات ، کربنات و نمک نیز یافت می شود.
البته گرید های دیگری از سود مایع نیز با روش دیافراگم تولید می شود که از جمله از گرید های صنعتی و فنی می توان نام برد. با استفاده از تکنیک های حرفه ای تبخیر می توان کیفیت کاستیک سودا را افزایش داده و نوعی کاستیک سودا تصفیه شده با خلوص بالا تولید کرد. از سود مایع تولید شده به روش دیاگرام در صنایع مختلف تولیدی و خدماتی استفاده می شود.
تولید سود مایع به روش ممبران
تولید کاستیک سودا به روش ممبران یا غشائی تنها درصد اندکی از تولید سود مایع در جهان را شامل می شود و مقیاس تولید آن با روش دیاگرام قابل مقایسه نیست. روش ممبران در حقیقت ترکیبی از دو روش قبلی است به این صورت که در آن از سلول های جیوه استفاده شده و نیز تبخیر آن به منظور افزایش خلوص تا سود مایع ۵۰ درصد به روش دیافراگم انجام می گیرد. از کاستیک سودای تولید شده در این روش بیشتر در صنعت تولید پارچه استفاده می شود.
