شاید بتوان آب را پس از هوا ، مهم ترین نیاز بشر دانست بنابراین برای حفظ سلامت مردم باید آب آشامیدنی فاقد هر گونه مواد زیان آور را به هر میزانی در اختیار افراد جامعه قرار داد. آب شرب شهرها و روستا ها از منابعی نظیر رودخانه ها ، سفره های زیر زمینی و آب ذخیره شده در پشت سدها تامین می گردد . این منابع آبی به دلیل وجود موجودات زنده مختلف در آن و ورود آلاینده های گوناگون همچون سموم کشاورزی و فاضلاب های صنعتی و خانگی معمولا بسیار آلوده بوده و برای شرب انسان مناسب نیست. از گذشته ، روش های مختلفی برای تصفیه آب آشامیدنی استفاده می شده است اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی ، مواد شیمیایی برای این منظور به کار گرفته می شوند که قادر به حذف ۹۹ درصد مواد آلاینده موجود در آب هستند.
از مواد شیمیایی در صنعت تصفیه آب جهت رفع کدورت ، بوی بد ، حذف یون های زیان آور ، تنظیم اسیدیته ، رفع گل و آلودگی های معدنی و طعم بد استفاده می شود. البته بعد اینکه این مواد شیمیایی وظیفه خود در تصفیه آب را انجام داده و کلیه آلاینده ها را از آب جدا کردند ، خود نیز در مراحل بعدی از آب شرب حذف می شوند تا برای سلامت انسان زیان آور نباشند. در این مطلب به معرفی برخی مواد شیمیایی با اهمیت در صنعت تصفیه آب آشامیدنی می پردازیم.
آهک و سولفات آلومینیوم | مهمترین مواد شیمیایی در تصفیه آب
با توجه به این که بیشتر آلوده کننده های آب شرب مواد کلوئیدی هستند که به تدریج در آب حل شده و کدورت آن را افزایش داده اند و به دلیل ریز بودن ذرات این مواد ، استفاده از فیلتر برای جداسازی آن ، کار مشکلی بوده و شاید نتوان به طور کلی کدورت را بر طرف نمود. نمک های آلومینیومی همچون سولفات آلومینیوم دارای ساختار مولکولی خاصی هستند که آنها را قادر می کند تا ذرات معلق موجود در آب را جذب نموده و از محیط جدا نماید.
سولفات آلومینیوم یا زاج سفید علاوه بر اینکه یک منعقد کننده مهم در صنعت تصفیه آب آشامیدنی است ، همچنین قادر به تنظیم اسیدیته آب نیز می باشد زیرا پی اچ آب آشامیدنی حتما باید در شرایط نرمال قرار گیرد. کاربرد مفید سولفات آلومینیوم حتی باعث شده از آن علاوه بر تصفیه آب آشامیدنی در تصفیه آب استخرشنا ، استخر پرورش ماهی و آبزیان و تصفیه فاضلاب صنعتی کارخانجات نیز استفاده شود.
آهک هم یک ماده منعقد کننده ارزان قیمت و قدرتمند در تصفیه آب است. برای این منظور از نوعی آهک فراوری شده به نام آهک هیدراته یا هیدروکسید کلسیم استفاده می شود. آهک هیدراته در صنعت تصفیه آب به عنوان یک ماده منعقد کننده ، ضدعفونی کننده و تنظیم کننده پی اچ بکار می رود که البته نسبت به دیگر مواد شیمیایی مورد مصرف در این صنعت قیمت نازل تری هم دارد. آهک هیدراته به صورت پودری و به میزان مشخصی به آب افزوده می شود زیرا پودر سنگ آهک با وجود سطح تماس بالا ، تاثیر زیادی در تصفیه آب دارد.
مشکل سختی آب و حذف یون های مضر
وجود یون های شیمیایی مختلف موجود در آب می تواند سلامت انسان را تهدید نماید. از طرفی این یون ها باعث گرفتگی لوله ها و رسوب تجهیزات مختلف هم می شود که در نتیجه مشکلات و زیان های مختلفی هم ایجاد می نماید. با استفاده از برخی مواد شیمیایی مانند سولفات آهن می توان این مشکل را بر طرف نمود. سولفات آهن یا زاج سبز یک ماده شیمیایی پر کاربرد در صنایع گوناگون است که از آن برای سختی گیری آب در صنعت تصفیه نیز استفاده می شود. یون های موجود در این ماده با یون های کلسیم و منیزیم معلق در آب واکنش می دهد و سبب سختی گیری آب آشامیدنی می گردد.
ضدعفونی آب با استفاده از مواد شیمیایی
از زمان های قدیم کلر به عنوان ماده شیمیایی ضدعفونی کننده آب مشهور بوده است. ترکیبات مختلف این ماده همچون گاز کلر ، پرکلرین ، هیپوکلریت سدیم و دی اکسید کلر قدرت بالایی در میکروب کشی دارد. همچنین این ماده شیمیایی می تواند از رشد جلبک ، قارچ و گیاهان ناخواسته در مخازن نگهداری آب جلوگیری نموده و تولید لجن را کاهش دهد. با بکارگیری مواد شیمیایی در تصفیه آب آشامیدنی می توان تقریبا تمام مواد آلاینده و ناخواسته را از منابع آلوده آب جداسازی نموده و آب آشامیدنی سالم و بهداشتی را در اختیار جامعه قرار داد.
