بررسی نقش بنتونیت در جیره غذایی گاو شیری
با توجه به اینکه خوراک گاو شیری در سیلو های استاندارد و مناسبی نگهداری نمی شود ، سموم قارچی حاصل از فعالیت های قارچی همچون سم آفلاتوکسین به راحتی بر روی جیره گسترش می یابد. مصرف بنتونیت در خوراک گاو ، علاوه بر خشک نگه داشتن جیره ، سموم را جذب کرده و از بین می برد. اصولا خاک رس بنتونیت به عنوان مهم ترین جاذب در خوراک دام و طیور کاربرد دارد. بنتونیت همچنین به دلیل اینکه دارای خاصیت بافری و تبادل یونی است ، می تواند هضم خوراک متراکم در سیستم گوارشی گاو را تسریع نماید. بنتونیت در دو نوع بنتونیت سدیمی و بنتونیت کلسیم دار وجود دارد که بنتونیت سدیم دارای خاصیت بافری قوی تری بوده و به همین جهت ، نقش مهم تری در تغذیه دام دارد. مزایای مصرف بنتونیت در خوراک دام عبارتند از:
– افزایش جذب پروتئین از خوراک
– بهبود شرایط نگهداری مواد غذایی
– جذب سموم آفلاتوکسین و دیگر سموم قارچی از جیره
– بهبود متابولیسم نیتروژن در شکمبه و کاهش بیماری های روده ای
– بهبود تخمیر خوراک بلعیده شده و در نتیجه هضم بهتر و سریع تر خوراک
طبق تحقیق صورت گرفته مشخص شده که مصرف چهار درصد بنتونیت سدیمی در جیره گوساله پرواری ، سبب افزایش وزن گوساله ها ، افزایش خوراک گله ، بهبود ضریب تبدیل خوراک به فضولات نسبت به گوساله هایی که بنتونیت به آنها خورانده نشد می شود. مصرف این میزان بنتونیت ، به صورت چشمگیری می تواند غلظت نیتروژن آمونیاکی را در ساعت های بعد از انکوباسیون کم کند که نتیجه آن ، افزایش جذب پروتئین است. در نتیجه مصرف چهار درصد بنتونیت در خوراک گاو شیری می تواند از مسمومیت آمونیاکی در آن بکاهد.
چرا بنتونیت در خوراک دام مفید است؟
بنتونیت خاک رس با مداخله در تحرک پروتوزوآی مژک دار شده و عملکرد آن را مختل می کند. همچنین بنتونیت به علت دارا بودن بار الکتریکی ، سبب کاهش جذب میکروارگانیسم های مفید در شکمبه توسط پروتوزوآ شده و هضم را تسریع می کند. از طرفی بنتونیت قادر به محافظت از اسید آمینه ها و پروتئین در مقابل تخمیر بوده و سبب می شود تا شکمبه گاو آن را بهتر جذب کند.
اهمیت بنتونیت در خوراک گاو شیری
– افزایش چربی در شیر گاو
– پایین نگه داشتن پی اچ شکمبه جهت حفظ توان هضم
– جذب فلزات سنگین و مواد سمی از جیره و دفع آن توسط فضولات
– جذب سموم قارچی و بخصوص آفلاتوکسین ها از جیره
– جلوگیری از انتقال سم آفلاتوکسین از جیره به خوراک گاو شیری
– بهبود هضم غذا و در نتیجه افزایش خوراک گاو که سبب افزایش وزن آن می شود
– جلوگیری از نفخ گوساله پرواری
– کاهش مسمومیت ناشی از غلظت آمونیاک
– کاهش ابتلاء به اسهال در گوساله های پرورشی
– کاهش سرعت خروج مواد غذایی از شکمبه در اثر بهبود ضریب تبدیل و در نتیجه افزایش میزان هضم
مجموع این عوامل سبب شده تا امروزه از بنتونیت به صورت گسترده ای در تغذیه انواع دام پرواری بخصوص گاو های شیری استفاده شود. مصرف بنتونیت در خوراک دام ، با توجه به نوع دام می تواند به صورت مستقیم و یا استفاده جهت تولید خوراک پلت شده و کنستانتره باشد. ولی به هر حال استفاده از میزان مشخصی بنتونیت در خوراک گاو شیری دارای مزایای قابل توجهی خواهد بود.