کارخانجات شناخته شده ای مانند اینترنشنال پیپر ، استورا انسو ، یو پی ام ، اس سی آ و … در زمینه تولید کاغذ در سطح دنیا فعالیت می کنند. ایران نیز در زمینه کاغذ سازی دارای عقبه طولانی می باشد و تاسیس اولین کارخانه تولید کاغذ به سال ۱۳۱۳ باز می گردد. اما در حال حاضر این صنعت در کشور وضعیت مناسبی ندارد و به علت حمایت نکردن دولت از آن و واردات غیر منطقی ، کارخانجات کاغذ سازی کشور در شرایط خوبی به سر نمی برند.
حکومت کشورهای مختلف از صنایع خود حمایت می کنند که این حمایت به صورت های متفاوت نظیر قانون مندی واردات ، تهیه مواد اولیه و یا بازار سازی می تواند باشد. آمار رسمی کشور حکایت از آن دارد که بیشتر احتیاج کشور به کاغذ های مختلف همچون برگ روزنامه و کاغذ تحریر بصورت وارداتی است. در صورتی که بسیاری از نیاز کشور در زمینه تولید مقوا مانند شانه تخم مرغ یا کارتن هم اکنون با صنایع داخلی قابل تولید بوده و همین موضوع نشانگر توان داخلی برای تامین کاغد مورد نیاز ایران است.
استفاده از مواد اولیه ایرانی در تولید کاغذ
راه اصلی پیشرفت هر کشوری ، تکیه بر نیروی انسانی و ایجاد اشتغال مستمر است. صنعت تولید کاغذ به دلیل اینکه مشاغل و صنایع زیادی را درگیر می نماید و از مواد اولیه مختلف صنعتی و شیمیایی در تولید آن استفاده می شود ، بنابراین رونق گیری آن در داخل کشور می تواند نیروهای زیادی را مشغول کرده و سهم فراوانی در اشتغال زایی داشته باشد که تاثیر آن بر رشد اقتصادی کشور نیز چشمگیر خواهد بود. حال به معرفی برخی از مواد اولیه مورد مصرف در این صنعت که قابل تولید در داخل کشور است می پردازیم.
آهک هیدراته
آهک هیدراته یا هیدروکسید کلسیم یک ماده شیمیایی بدست آمده از فراوری سنگ آهک می باشد که نقش کاتالیزوری جهت تولید خمیر کاغذ بر عهده دارد. آهک هیدراته در داخل کشور قابل تولید است. با توجه به اینکه منابع متعدد سنگ آهک در کشور وجود دارد و قادر به تامین نیاز کشور در این زمینه هستند ، بنابراین نیروی کار زیادی می تواند در این بخش فعال باشد. یکی از موارد تولید کاغذ با کیفیت ، استفاده از آهک مرغوب و با خلوص بالا است که خوشبختانه تولید این ماده با مرغوبیت زیاد در داخل ایران امکان پذیر است. با وجود اینکه اکثر افراد با آهک به علت کاربرد آن در امور ساخت و ساز آشنا می باشند اما در حقیقت آهک هیدراته در حجم زیاد در تولید کاغذ مصرف می شود.
کاستیک سودا
سود سوز آور یا سود سوز آور که به دو صورت سود مایع و سود پرک وجود دارد از جمله با اهمیت ترین مواد اولیه در صنایع است که مقدار تولید آن یکی از نشانه های توسعه یافتگی کشور ها می باشد. با توجه به پر مصرف بودن سود مایع و سود پرک ، میزان تولید آن تاثیر مستقیمی بر اقتصاد کشور دارد. سود مایع که یک ماده قلیایی است تاثیر فراوانی در جدا سازی الیاف سلولزی و سفید شدن کاغذ دارد. در ایران تولید کنندگان مختلف سود مایع و سود پرک فعالیت می کنند به طوری که علاوه بر تامین نیاز داخلی ، می توانند از طریق صادرات این محصول برای کشور درامد زایی نمایند.
سولفات آلومینیوم
کاغذ سازی صنعت بسیار مهمی بوده و مواد شیمیایی گوناگون در تولید آن بکار گرفته می شود. سولفات آلومینیوم یکی از قدیمی ترین مواد مورد مصرف در کاغذ سازی است که از آن برای تنظیم ترکیبات آنیونی کاغذ و ایجاد خواص آبگریزی پلیمر رازین استفاده می شود. همچنین به عبت استفاده از میزان زیاد مواد شیمیایی که معمولا سمی هم هستند و ورود فاضلاب صنعتی تولید کنندگان کاغذ به محیط زیست ، این صنعت آلاینده محسوب می شود. یه همین علت از سولفات آلومینیوم که قادر به جدا سازی کامل ذرات معلق موجود در فاضلاب است جهت تصفیه فاضلاب استفاده می گردد.
سولفات آلومینیوم مرغوب نیز یکی از مواد شیمیایی تولید داخل کشور است که بخشی از آن به دلیل کیفیت بالا به دیگر کشورها صادر می شود. با توجه به موارد ذکر شده اکثر مواد اولیه کاربردی در تولید کاغذ در داخل کشور قابل تولید است پس به چه علت از تولید کاغذ که صنعتی پر درامد و اشتغال زا بوده در ایران حمایت نمی شود.
بتازگی اولین تولید کننده کاغذ از کربنات کلسیم در ایران ایجاد گردیده که محصول آن با نام کاغذ سنگ شهرت دارد. در تولید کاغذ سنگ ، ماده معدنی کربنات کلسیم که کانی فراوان و تجدید شدنی در طبیعت است جایگزین چوب درختان می شود . استفاده از کربنات کلسیم برای این منظور علاوه بر کاهش هزینه های تولید کاغذ ، روش مناسبی جهت حفظ محیط زیست هم هست. همچنین در تولید کاغذ می تواند از درصد مشخصی پودر کربنات کلسیم میکرونیزه استفاده نمود که علاوه بر کاهش چشمگیر هزینه تولید ، بافت کاغذ و مشخصات آن را بهبود بخشید.
طی چندین سال اخیر بیشتر کارخانجات داخلی تولید کاغذ قادر فعالیت نبوده و نیاز کشور به کاغذ به طور کامل از خارج وارد شده است. این در حالی است که تولید مقوا همچون شانه تخم مرغ یا کارتون در ایران تولید شده و این امر نشانی از امکان تولید محصول در داخل کشور است. طبق گفته رییس اتحادیه تولید کنندگان کاغذ ، بیش از نیمی از نیاز داخلی به این محصول در داخل کشور ظرفیت تولید دارد با این حال به علت عدم همکاری و حمایت مصرف کنندگان دولتی اصلی نظیر وزارت آموزش و پرورش و یا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، کاغذ های وارداتی پیشتازی می کنند.
عدم حمایت از کارخانجات تولید کاغذ ایرانی و واردات این محصول از خارج ، سبب می شود دیگر صنایع داخلی همچون تولید کنندگان آهک هیدراته ، سود مایع و سود پرک ، کربنات کلسیم ، سولفات آلومینیوم و بسیاری تولید کنندگان دیگر که ارتباط مستقیمی با صنعت تولید کاغذ دارند نیز آسیب دیده و اشتغال زایی آنها نیز کاهش یابد. انتظار بر این نیست که واردات کاغذ به کشور متوقف شود اما کار عاقلانه این است که زمینه فعالیت کارخانجات تولید کاغذ از طریق الزام نهاد های دولتی به مصرف محصول ایرانی ایجاد شده و همچنین با تسهیل محیط کار و حمایت های مختلف توسط حکومت به این صنعت رونق مجددی داده شود.
