زاج سبز چیست؟
زاج سبز یا زاج اخضر در اصل یک نمک آهن به نام سولفات آهن ۲ ظرفیتی است که با نام توتیا و زنگار نیز نامیده می شود. زاج سبز یا سولفات آهن ارزان ترین کود کشاورزی برای تامین نیاز گیاهان به عنصر آهن است. فرمول مولکولی زاج سبز به صورت FeSO4 بوده و آبپوش های گوناگونی به شکل FeSO4·xH2O می باشد. زاج سبز همان گونه که از نام آن مشخص است دارای رنگ سبز بوده و ظاهری کریستالی دارد. سولفات آهن از نظر پزشکی نیز جایگاه مهمی داشته به صورتی که در لیست داروهای ضروری اعلام شده از طرف سازمان جهانی سلامت ، به عنوان یکی از داروهای اساسی برای سلامت عنوان شده است. به دلیل اینکه عنصر آهن موجود در زاج سبز دارای حالت یونیزه می باشد ، بنابراین جذب آن توسط بدن انسان و ساختار های گیاهی بسیار آسان و سریع خواهد بود.
کاربرد های زاج سبز
سولفات آهن سبز رنگ دارای مصارف مختلفی در زمینه های کشاورزی ، درمانی و صنعتی است که برخی از مهمترین آن ها عبارتند از:
کشاورزی
سولفات آهن در کنار کلات آهن ، دو کود کشاورزی اصلی برای تامین نیاز گیاهان و درختان به عنصر اهن می باشند با این تفاوت که قیمت زاج سبز تقریبا یک دهم قیمت کلات آهن است.
صنعت
از زاج سبز برای تولید دیگرنمک ها و ترکیبات آهن استفاده می شود. سولفات آهن یک عامل کاهنده کرومات در تولید سیمان است. زاج سبز در تولید رنگ و جوهر نیز کاربرد دارد.
پزشکی
سولفات آهن در کنار دیگر ترکیبات آهن برای غنی سازی غذا ها و تولید قرص آهن به منظور جلوگیری از نارسایی کمبود آهن مصرف می شود. آهن جذب شده در بدن به بخشی از هموگلوبین و میوگلوبین خون تبدیل می شود که نقش حامل اکسیژن به بافت ها و ارگان های حیاتی و ذخیره آن در سلول ها را بر عهده دارند. البته یبوست یکی از آثار جانبی مصرف ترکیبات آهن از جمله زاج سبز است.
تولید زاج سبز
زاج سبز علاوه بر اینکه در کشاورزی دارای مصارف گسترده ای می باشد ، همچون زاج سفید در طب سنتی ایرانی هم کاربرد دارد. سه روش استاندارد برای تولید زاج سبز در اشل صنعتی وجود دارد که عبارتند از:
– روش اول ، عبور دادن صفحات استیل از داخل حمام اسید سولفوریک است.
– در روش دوم ، سولفات آهن به عنوان محصول جانبی در تولید دی اکسید تیتانیوم از ایلمنیت از طریق فراینده سولفاته به دست می آید.
– سومین روش ، تولید صنعتی زاج سبز از طریق اکسیداسیون پیریت است.
