آشنایی با بنتونیت خاک رس | Bentonite Clay

بنتونیت خاک رس یکی از 7 گونه خاک رس به دست آمده از خاکستر های آتشفشانی است. بنتونیت خاک رس بر اساس یکی از انواع بنتونیت به نام اسمکتیت شکل می گیرد. دیگر انواع خاک رس عبارت از کائولن ، ایلیت ، ورمیکولیت ، کلوریت ، اکسی هیدروکسید آهن و آلوفان هستند. ویژگی خاص بنتونیت اسمکتیت در جذب بالای آب و مایعات نسبت به دیگر اعضای خانواده خاک رس است به همین خاطر آن را خاک رس زنده می نامند. بنتونیت خاک رس دارای لایه های میکروسکوپی حاوی سیلیکا است که قادر به جذب مایعات و حتی سموم می باشد. 

انواع گوناگون بنتونیت خاک رس چیست؟

4 گونه بنتونیت خاک رس به نام های بنتونیت کلسیمی ، بنتونیت سدیمی ، بنتونیت پتاسیمی و بنتونیت آلومینیومی وجود دارد که البته فراوان ترین و پر کاربرد ترین آنها بنتونیت کلسیم دار و بنتونیت سدیم دار می باشند.

بنتونیت سدیمی همانگونه که از نام آن مشخص است ، حاوی مقادیر زیادی سدیم در ساختار مولکولی خود بوده و توانایی بالاتری در جذب آب نسبت به بنتونیت کلسیمی دارد به طوری که می تواند با جذب آب تا 15 برابر حجم اولیه خود متورم شود. بنتونیت خاک رس سدیک به صورت عمده در صنایع به عنوان ماده اولیه ، عامل سوسپانسیون ، تولید بتن و کاشی های سیمانی ، بایندر ، تولید مواد ضد آب ، تولید چسب طبیعی و ... کاربرد دارد. 

بنتونیت کلسیمی که با نام مونت موریلونیت کلسیمی هم شناخته می شود به جای سدیم حاوی کلسیم بوده و نادر ترین نوع خاک رس اسمکتیت است. بنتونیت خاک رس کلسیمی طبیعی دارای رنگ سبز کدری می باشد و بر خلاف بنتونیت سدیمی ، بیشتر جاذب یون ها است. خاصیت سم زدایی بالای بنتونیت خاک رس کلسیم دار موجب شده امروزه به عنوان یک ماده سم زدای طبیعی برای بهبود کیفیت پوست بدن و زدودن سموم استفاده شود. این نوع بنتونیت خاک رس تقریبا خاصیت قلیایی داشته و pH آن در حدود 8 تا 9 است. همچنین ماده ای بدون طعم ، بی بو ، نرم و غیر سنگی است.

کاربرد ها و مزایای بنتونیت در کشاورزی

خاک بنتونیت که نوعی خاک رس حاوی برخی مواد مغذی برای گیاهان نظیر آهن ، کلسیم و ... می باشد ، دارای مزایای مختلفی در کشاورزی است. استفاده از بنتونیت به خصوص در کشور ما حائز اهمیت است زیرا کشور ما دارای آب هوای خشک و کم و بارش بوده و حفظ آب در خاک بسیار مهم می باشد. بنتونیت به دلیل ساختار اتمی خاصی که دارد ، توان جذب آب بسیار بالایی داشته و برخی انواع آن تا 15 برابر وزن خشک خود قادر به جذب آب می باشد. سپس رطوبت را به تدریج در خاک رها می کند. همین خاصیت موجب گسترش کاربرد بنتونیت در کشت گلخانه ای نیز شده است.

یکی دیگر از زمینه های مصرف بنتونیت در کشاورزی در مورد زمین هایی با خاک ماسه ای است که از نظر مواد مغذی بسیار ضعیف بوده و توان نگهداری آب در خود را ندارد. بنتونیت در چنین زمین هایی دارای مزایای قابل توجهی است. بنتونیت علاوه بر اینکه به تثبیت خاک ماسه ای کمک می کند ، همچنین می تواند رطوبت محیط و آب موجود در خاک را جذب نموده و به تدریج در اختیار گیاهان قرار دهد. از طرفی بنتونیت با افزایش میزان نیتروژن و کربن موجود در خاک ، سبب غنی شدن خاک می شود.

مزایای مصرف بنتونیت در کشاورزی

خاک بنتونیت پودری دارای توان جذب بالایی بوده و در نتیجه یک ماده ایدآل برای پاک سازی خاک از ناخالصی ها و و رزین ها ، جذب مایعات حاصل از سبزیجات ، مواد سنتتیک مایع ، محصولات پتروشیمی و ذغال سنگی و ... می باشد. مزایای مصرف بنتونیت در کشاورزی عبارت است از:

- بهبود کیفیت خاک

- ایجاد بستر مناسب برای حیوانات

- ایجاد شرایط رشد بذر

- نگهداری کود شیمیایی در خاک

- کاهش pH خاک آهکی در زمین های کشاورزی

- افزایش بازده کیفی و کمی محصولات کشاورزی